Auteur: Esther Gerritsen       

Uitgever: De Geus

Aantal pagina’s: 211

Korte samenvatting: De stuurse Jacob, conciërge en klusjesman in een klooster, sluit vriendschap met een bekende Nederlander, die zich vanwege vervelende omstandigheden een poosje terugtrekt in het klooster.

Jacob ziet er vreemd uit, de ene helft van zijn gezicht is misvormd. Hij is gewend dat mensen hem meewarig bekijken en behandelen met medelijden. Als op een avond echter Henry Loman, bekend politicus, aan de poort van het klooster staat, behandelt deze hem volkomen normaal. Jacob, die eerst nog op een stuurse manier afstand probeert te bewaren, raakt echter al snel geïntrigeerd door de in opspraak gebrachte politicus. Regelmatig voert hij gesprekken met hem en er ontwikkelt zich een vriendschap tussen hen, die vooral Jacob in verwarring brengt. Want Jacob merkt bij zichzelf dat hij zich begint aan te passen aan de verwachtingen waarvan hij denkt dat Henry die van hem heeft, en raakt daardoor zichzelf kwijt. Totdat hij op een avond een machtige Godservaring heeft, waardoor hij zichzelf volkomen gezien en geaccepteerd weet door God. Ondertussen doet hij zijn best om aan Henry, die het geloof vooral ziet als een zeer interessant fenomeen, duidelijk te maken wat het lijden en sterven van Jezus werkelijk inhoudt. Henry heeft grote moeite met de begrippen zonde en vergeving. Maar dan begaat hij een misdaad waardoor hij grote wroeging krijgt en eindelijk lijkt te beseffen wat deze begrippen inhouden. Jacob probeert hem hierin op een zeer onconventionele manier bij te staan. Maar dan keren de zaken zich ineens om en gaat Henry letterlijk en figuurlijk weg van hem. Jacob blijft achter met Henry’s schuld.

Henry nam plaats op de bijrijdersstoel. Hij ging en liet de misdaad bij mij. Het is een griezelig wonder hoe iemand zijn zonden zo kan overdragen. Liever was ik met hem meegegaan. Er was nog een plek vrij op de achterbank, daar paste nog wel een hond.

Jacob doet denken aan de Lijdende Knecht, zoals beschreven in Jesaja 53:

Onopvallend was zijn uiterlijk, hij miste iedere schoonheid, zijn aanblik kon ons niet bekoren. Hij werd veracht, door mensen gemeden (…) Een man, die zijn gelaat voor ons verborg, veracht, door ons verguisd en geminacht.

Maar Jacob (zijn naam betekent ‘bezetter’, ‘overwinnaar’) worstelt. Vooral met zichzelf. Want hoewel hij zich dienstbaar opstelt, koestert hij weerzin tegen de mensen om zich heen. Hij is vanbinnen zoals hij er vanbuiten uitziet: lelijk en misvormd. En ook hij, de onaanzienlijke, zag iemand over het hoofd. Uiteindelijk werd zij het slachtoffer van Jacob en Henry beiden.

Dat Jezus onze schuld op zich neemt, was voor mij altijd een moeilijk te vatten idee geweest. Na Henry begon het me te dagen. In dit eeuwige spel waar de schuld wordt doorgegeven als de zwartepiet in het kaartspel, moet er iemand opstaan en zeggen dat hij hier niet aan meedoet. We kunnen Jezus hierin volgen, we kunnen ook schuldeloos doorspelen. De schuld deed pijn. Ik kon het niet, dus speelde ik door.

Maar na Pasen wordt het Pinksteren, de dag waarop de Trooster komt. Zij komt in de vorm van Alicia, de vrouw van Henry. Mooi als een engel en altijd bereid om Henry alles onvoorwaardelijk te vergeven en hem terug te nemen. Alicia (haar naam betekent ‘nobel’, ‘vriendelijk’) is voor Jacob de belichaming van troost en ontferming. Op de dag dat ze Henry op komt halen uit het klooster bedankt ze Jacob dat hij zo goed voor Henry heeft gezorgd. Op dat moment komt er een busje van een aannemersbedrijf het terrein oprijden.

Op de zijkant van het busje stond te lezen waarvoor je hem in kon huren. Alles wat ik kon, alles wat ik hier deed, kon hij ook, maar dan beter.

Wat een veelzeggend einde!

Ook de namen in dit boek zijn veelzeggend:

Henry betekent ‘heerser over het thuisland’. Hij heerst over alles, behalve over zijn ‘thuisland’. Dat wordt beheerst door Alicia, de nobele, de vriendelijke.

Jacob: ‘bezetter, overwinnaar’, is door zichzelf bezet en moet zichzelf zien te overwinnen.

Annelie: ‘geschenk van God’, genegeerd door Jacob, de dienaar in het klooster, overheerst door Henry. Dit geschenk van God wordt door beiden weggeworpen en vertrapt.

Zijn de heerser en de bezetter in staat om de genade van de Trooster te ontvangen?

Ik vond dit boek erg boeiend, mooi en eerlijk geschreven. Het laat je niet zomaar los en houdt je een spiegel voor. En dat is wat goede literatuur behoort te doen.