Titel: Runa

Auteur: Vera Buck

Verschenen in Nederland: 2016

Aantal Pagina’s: 516

Korte Samenvatting: Parijs 1884. Jori Hell, student geneeskunde, komt terecht in de waanzinnige wereld van de Salpêtrière-kliniek in de duistere beginjaren van de psychiatrie. Hier worden gruwelijke en mensonterende behandelingen uitgevoerd op vrouwelijke patiënten. Ook worden er in de duistere catacomben van Parijs geheime experimenten uitgevoerd op onschuldige kinderen, die speciaal voor dat doel gekidnapt worden.

Geesteszieken

Jori wil graag zijn doctorsgraad behalen om zijn geliefde, Pauline, te kunnen genezen van haar depressies. Door alle behandelingen die zij hiervoor ondergaat gaat het alleen maar slechter met haar en er staat haar een gruwelijke operatie te wachten om haar te genezen van haar ‘hysterie’, zoals het in die tijd beschouwd werd. Men dacht dat de ziel in de hersenen zetelde en dat er door het uitvoeren van hersenoperaties gedragsverbetering bij de patiënten op zou treden. De ambitieuze neuroloog dr. Charcot en zijn collega dr. Luys verrichten baanbrekend onderzoek op dit gebied en Jori gaat met hen samenwerken voor zijn proefschrift. Daarvoor moet hij een hersenoperatie uitvoeren op een klein meisje, genaamd Runa, dat niet reageert op alle gebruikelijke behandelingen. Jori raakt in de ban van dit bijzondere meisje en komt steeds meer tot de conclusie dat de methoden zoals gebruikt in het Salpêtrière niet de juiste oplossing zijn voor genezing van geesteszieke patiënten. En hij wil alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat Pauline gespaard blijft voor dergelijke behandelingen.

Moordzaak

Ondertussen onderzoekt voormalig politie-inspecteur Lecoq, die zichzelf op basis van zijn eigen fysiognomie (gezichtskenmerken) een misdadiger noemt, een reeks bizarre moorden, waarbij allerlei geheimzinnige letterreeksen op de muren zijn gekrast. Een koorknaap ontdekt in een gezangenboek dezelfde mysterieuze letterreeksen en van de woorden die hij daaruit kan ontcijferen maakt hij een gedicht. Omdat hij een bekende dichter wil worden, schrijft hij zijn gedicht in alle gezangenboeken van de kerk, bij het lied dat tijdens de kerstmis gezongen zal worden. De mensen in de kerk en de Lecoq linken deze feiten aan de recente gebeurtenissen. Een jongetje wijst de politie-inspecteur als dader aan, omdat deze zich aan hem heeft voorgesteld als een misdadiger. Maar de hospita van Jori denkt dat Jori de dader is, omdat ze zijn gedrag de afgelopen tijd verdacht vond en volgens haar klopt dat precies met de feiten.

Niets is dus wat het lijkt, want doordat iedereen de feiten op zijn eigen manier interpreteert ontstaat er verwarring. De echte daders blijven buiten schot en Runa krijgt uiteindelijk niet de hulp die ze nodig heeft.

Perceptie

Perceptie, dat is misschien wel waar het uiteindelijk om draait in dit boek: hoe neem je de feiten waar? Lichamelijke en psychische kenmerken werden in de beginjaren van de psychiatrie anders geïnterpreteerd dan nu, met alle afschuwelijke gevolgen van dien.  Onschuldige mensen verdwijnen achter de tralies, terwijl de echte daders vrij rond blijven lopen, omdat de feiten niet op de juiste manier geïnterpreteerd worden. Soms zijn dingen anders dan we dachten dat ze waren. Dat is wat Jori ontdekt en alleen door bereid te zijn de waarheid onder ogen te zien kunnen we dingen veranderen.

Wat ik ervan vond:

Het boek is een enorm dikke pil, die zich in eerste instantie wat traag ontwikkelt, maar langzamerhand word je het verhaal ingezogen en laat het je niet meer los. Het verhaal is zo nu en dan huiveringwekkend om te lezen vanwege de barbaarse praktijken die erin beschreven worden. Deze zijn gebaseerd op onderzoeken die ook werkelijk zo hebben plaatsgevonden. Tegelijkertijd hebben deze onderzoeken wel de basis gelegd voor onze huidige medische en psychiatrische wetenschap. Vooral op het eind had ik moeite om de eindjes aan elkaar te knopen, sommige dingen worden niet echt opgelost, maar aan de verbeelding van de lezer overgelaten. Wat dan weer heel toepasselijk is voor dit verhaal. 🙂

Niet voor tere zieltjes!