Als kind was ik gek op sprookjes, daarna las ik alle boeken van Thea Beckman twee of drie keer (vooral Kruistocht in een spijkerbroek) en later ging ik over op Lewis en Tolkien. Inmiddels heb ik Diana Gabaldon ontdekt. Geheel van een ander kaliber op het eerste gezicht, maar schijn bedriegt. Net als in Kruistocht in een spijkerbroek, maakt de hoofdpersoon van haar boeken een tijdreis. Niet met een tijdmachine, maar door staande stenen op een heuvel in de Schotse Hooglanden. Toch laat deze serie zich niet alleen vangen onder de noemer Fantasy. In de winkel zul je het waarschijnlijk terugvinden bij de romantische boeken. Maar ook dat dekt bij lange na niet de lading. In deze boeken zit namelijk ook nog eens een heleboel geschiedenis verstopt: over het leven in Schotland in de 18e eeuw, de Jakobieten, ‘Bonnie Prince’ Charlie Stuart en de slag bij Culloden (ik had er nog nooit van gehoord, vast niet goed opgelet op school!). Maar ook over het leven aan het Franse hof, de Amerikaanse koloniën en de Onafhankelijkheidsoorlog.

Voeg al deze ingrediënten bij elkaar en je hebt 8 (boek 9 is in de maak!) dikke pillen die je het liefst achter elkaar uit zou willen lezen. Inmiddels wordt de serie verfilmd en uitgezonden door HBO onder de titel Outlander. En ik moet zeggen dat dit bijzonder knap is gedaan, alle hoofdpersonen zijn ineens van vlees en bloed geworden en dan ook nog precies zoals ik me ze had voorgesteld!

Waar gaat het over?

Het verhaal begint in 1945, waar Claire, een pittige Engelse verpleegster die in WO2 gewonden verzorgde, samen met haar man Frank Randall een reisje maakt naar Inverness. Door de oorlog zijn ze lange tijd van elkaar gescheiden geweest en nu moeten ze elkaar weer een beetje herontdekken. Bovendien willen ze graag kinderen, maar Claire wordt maar niet zwanger. Wie weet brengt deze second honeymoon verandering in die situatie!

Frank heeft als historicus veel belangstelling voor zijn voorouders en brengt veel tijd door bij zijn vriend, dominee Wakefield, die er een zeer uitgebreid archief op nahoudt. Vaak gaat Claire dan in haar eentje op stap. Tijdens een dergelijk uitstapje naar (het overigens fictieve) Graigh na Dun stuit Claire op een oude steencirkel. Als ze deze mysterieuze plek van dichtbij wil onderzoeken hoort ze ineens een enorm lawaai en verliest ze het bewustzijn. Als ze weer bij haar positieven komt ligt ze onderaan de heuvel. Plotseling hoort ze geweerschoten en komen er een paar soldaten in ouderwetse uniformen uit het bos tevoorschijn. Eerst denkt ze nog dat ze in een filmopname terecht is gekomen, maar al snel moet ze vluchten, want de soldaten hebben blijkbaar niet veel goeds in de zin met haar.

Dan staat ze ineens oog in oog met Frank. Die Frank niet is. Deze man is een Engelse legerkapitein en heet Jack Randall. Claire realiseert zich dat dit de beruchte verre voorvader van Frank is, waarover hij en dominee Wakefield nog maar een paar dagen geleden een aantal niet al te fraaie dingen hebben ontdekt. Ook met Claire is hij niet veel goeds van plan en weer moet ze vluchten. Ze wordt gered door een bende woeste Schotten, die haar meenemen naar Castle Leoch, waar het hoofd van hun Clan woont, Column McKenzie. Tijdens haar verblijf op het kasteel ontdekt Claire dat ze terecht is gekomen in het Jaar Onzes Heeren 1743.

En dan beginnen de avonturen pas echt. De Schotten vertrouwen haar niet en denken dat ze een Engelse spionne is, daarom gebruikt ze haar meisjesnaam Beauchamp en hangt een verhaal op dat ze een eerbare dame is, die op reis naar haar familie in Frankrijk is overvallen door Jack Randall, die haar wilde verkrachten.

Omdat Claire door haar verpleegstersopleiding enorm veel medische kennis heeft wordt ze al snel gezien als een Genezeres, door sommigen zelfs als een heks, wat haar later in het verhaal bijna op de brandstapel brengt.

Het neefje van Column MacKenzie, James Alexander Malcolm MacKenzie Fraser, kortweg Jamie, is een hele leuke jongen en Claire heeft hem al een paar keer aan elkaar moeten naaien omdat hij zo’n wilde vechtersbaas is. Hij beschermt haar tegen de woeste Schotten, die er iets andere normen t.a.v. van vrouwen op na houden dan Claire als moderne vrouw uit 1945 gewend is. Toch wil ze niets liever dan zo snel mogelijk terug naar Frank en ze onderneemt diverse pogingen om te ontsnappen naar Graigh na Dun, zodat ze weer terug kan door de stenen.

Tijdens een van haar pogingen valt ze opnieuw in handen van ‘Black Jack’ Randall, maar Dougal McKenzie, Jamies andere oom en jongere broer van Column weet haar bij hem weg te krijgen. Jack Randall neemt hier geen genoegen mee en eist dat ze binnen een paar dagen weer bij hem wordt afgeleverd. Dit kan hij doen omdat Claire een Engelse is en de Engelsen zijn op dat moment de baas in Schotland. Maar Dougal heeft een plan: Claire moet met Jamie trouwen. Daardoor wordt ze een Schotse en heeft Jack Randall geen recht meer om haar op het grondgebied van de McKenzie clan mee te nemen.

Hoewel dit voor Claire de enige manier is om uit handen van Jack Randall te blijven brengt dit haar in enorme gewetensnood: ze houdt van Frank en wil niets liever dan naar hem terug en door met Jamie te trouwen pleegt ze bovendien bigamie. Toch vindt ze Jamie erg leuk en eigenlijk is ze wel een beetje verliefd op hem. Dat is wederzijds, dus het wordt een hele stomende huwelijksnacht.

Vanaf dat moment is ze Claire Fraser en langzaam groeien zij en Jamie steeds verder naar elkaar toe. Pas na een hele tijd, als hij haar ternauwernood heeft gered van de brandstapel, vertelt ze hem wie ze is en waar ze vandaan komt. Hij gelooft haar en brengt haar naar Graigh na Dun, zodat ze terug kan naar Frank. De ultieme uiting van zijn liefde voor haar.

Na een hele nacht worstelen met zichzelf besluit Claire om bij Jamie te blijven, hij is de liefde van haar leven. Hoe romantisch! Hun geluk duurt echter niet lang, want Black Jack heeft het niet alleen op Claire, maar ook op Jamie gemunt. Hij heeft Jamie ooit bijna dood geranseld met de zweep, nadat hij had gedreigd zijn zuster Jenny te verkrachten. De man heeft een verknipte persoonlijkheid en geniet ervan om mensen pijn te doen. Bovendien is hij geobsedeerd door Jamie en zal niet rusten voordat hij hem helemaal bezit. Dit lijkt hem te lukken, maar gelukkig lukt het Claire met hulp van Jamies mannen om hem te bevrijden uit Wentworth Prison, waar Jack hem gevangen houdt en hem allerlei gruwelijke dingen aandoet. Jamie is zwaar gewond en tot in het diepst van zijn ziel getraumatiseerd, maar ze weten te ontsnappen naar Frankrijk, waar een neef van Jamie woont. Daar gaan ze samen een nieuw leven beginnen en plannen smeden om de slag bij Culloden te voorkomen, want Claire kent de geschiedenis al en weet dat dit een enorm bloedbad gaat worden voor de Schotten.

En ze leefden nog lang en gelukkig is voorlopig niet orde, want er volgen nog acht dikke boeken vol avonturen van deze twee helden!

Diana Gabaldon is een begenadigd auteur. Ze schrijft zeer levendig en gedetailleerd en het is net of je er zelf bij bent en toekijkt wat de hoofdpersonen meemaken. Ze kent haar klassieken en gebruikt die ook, door haar hoofdpersonen allerlei verzen en zinsneden uit gedichten en toneelstukken te laten citeren. Met veel humor beschrijft ze de avonturen van Claire en Jamie. De boeken zitten vol ingenieuze plotwendingen en zijn nergens ongeloofwaardig. Ieder persoon en iedere gebeurtenis heeft zijn functie en niets is toevallig. De karakters maken interessante ontwikkelingen door en de liefdesrelatie van Jamie en Claire is mooi opgebouwd. Zoals ieder pasgetrouwd stel moeten ze leren om met elkaar te leven. Dat wordt bemoeilijkt doordat ze elk uit een totaal verschillende tijd komen. Als moderne vrouw laat Claire zich niet zomaar door Jamie gezeggen en Jamie moet leren dat Claire een vrouw is die weet wat ze wil en vooral ook NIET wil. Beiden zijn behoorlijk koppig en eigenwijs, dus dat geeft regelmatig vuurwerk, wat zeer vermakelijk is om te lezen. Het verhaal is voornamelijk geschreven vanuit het perspectief van Claire, waardoor je een goed beeld krijgt van de vervreemding en de eenzaamheid die ze ervaart als ze tweehonderd jaar teruggaat in de tijd. Dit wordt nog versterkt door het Gaelic dat gesproken wordt in Schotland. Door deze taalbarrière voelt ze zich nog meer een ‘Outlander’. Verder roept het de nodige filosofische vragen op, zoals in hoeverre je de geschiedenis kunt veranderen. Wat zijn de gevolgen van mijn keuzes en zullen de dingen anders lopen als ik andere keuzes maak? Of ligt de geschiedenis al van tevoren vast en heeft die gewoon zijn loop, ondanks de keuzes die ik maak? Al deze ingrediënten bij elkaar zorgen ervoor dat haar boeken het niveau van de gemiddelde liefdesroman ver overstijgen.

Ik ben er voor de tweede keer in begonnen, nu in het Engels en ik geniet er weer net zo van als de eerste keer dat ik het las!