Pleasant Valley

| rienleest

Jolanda Ivonne Clément

Uitgeverij Ambo Antos

Paperback 424 pagina’s

Isbn: 9789026360756

Jolanda Ivonne Clément, ik had nog nooit van haar gehoord, maar schrijven kan ze! Wat een prachtig, fijnzinnig verhaal heeft ze geschreven met Pleasant Valley.

Chicago, 1973 – Shannon Vickerson woont samen met haar zus Margret (Maggie) en hun ouders in een keurige buitenwijk. Het is een rustige buurt en de buren kunnen het allemaal prima met elkaar vinden. Daarom noemt Shannon haar buurt Pleasant Valley. Maar dan wordt de rust verstoord doordat er tijdelijk een groot gezin uit een wat lager sociaal milieu komt wonen, de familie Finch. Eén van de oudere kinderen, Cain is nogal een vervelend jongetje, dat Shannon en haar vriendinnetje Gemma regelmatig van de sokken rijdt met zijn fiets. De meisje zijn een beetje bang van hem. En Shannon helemaal. Ze is een bijzonder gevoelig kind en ze durft nauwelijks de straat op. Gelukkig heeft ze van haar opa uit Florida een mooie vlieger gekregen. Zolang ze die als een schild voor zich houdt, durft ze wel naar buiten. Daarom wordt ze al snel Kite genoemd en met die naam gaat ze voortaan door het leven. Maar achter de keurige voordeur waar Kite en Maggie wonen, is van alles mis: het huwelijk van hun ouders is niet goed, vader werkt zich een slag in de rondte om in de dure wijk te kunnen blijven wonen en is dus bijna nooit thuis; moeder is onvoorspelbaar en verwaarloost de kinderen. En zo kan het gebeuren dat Maggie zo ongeveer bij haar vriendin woont en Kite aan haar lot wordt overgelaten, omdat haar moeder het te druk heeft met zichzelf. Als op een dag haar vader niet meer thuiskomt, wordt het gedrag van haar moeder alleen maar erger. De buurt fungeert een beetje als sociaal vangnet. Dat geldt echter niet voor de familie Finch. Dan gebeurt er iets vreselijks en langzaam verandert de keurige buurt in een nachtmerrie. Als Kite daar bovenop ook nog eens een zeer traumatische gebeurtenis te verwerken krijgt, gaat het helemaal mis. Ze verhuist naar haar steenrijke gepensioneerde opa in Florida en daar komt haar leven langzaam in wat rustiger vaarwater terecht. Ze leert nieuwe mensen kennen en bouwt nieuwe vriendschappen op en haar angststoornis verdwijnt grotendeels naar de achtergrond. Als ze 17 is gaat ze terug naar Pleasant Valley, om haar zus Margret op te halen, die daar nog steeds bij haar vriendin woont. Ontmoetingen met oude vrienden zetten haar zorgvuldig opgebouwde stabiliteit weer op scherp, maar Kite is sterk en is uiteindelijk in staat om haar problemen onder ogen te zien en recht te zetten wat in het verleden verkeerd is gegaan.

Verhaalopbouw:

Het verhaal bestaat uit twee delen – het eerste deel over de kleine Kite en het leven in Pleasant Valley, het tweede deel beschrijft haar leven in Florida, waar ze opgroeit tot een jonge vrouw.

Belangrijkste personages:
Kite Vickerson
Margret Vickerson
Opa Vickerson
Mark Lewis, FBI-agent
Sonny Daryn
Cain Finch

Mark Lewis speelt een belangrijke rol in het verhaal. Hij is degene die Kite helpt om haar angsten onder ogen te zien en ze kan altijd bij hem terecht. Ook haar opa en zijn huishoudster Tammy zijn een veilige haven, waar Kite tot zichzelf kan komen en liefde en warmte leert kennen.

In Sonny vindt Kite een vriend die, net als zij, gek is op auto’s. Ze weet zelf niet zo goed wat ze van hun relatie moet vinden en een paar keer krijgen ze ruzie, als Sonny zomaar verdwijnt.

Nadat Kite is terug gekeerd naar Chicago heeft ze een ontmoeting met haar vroegere plaaggeest Cain Finch. Ze voelen zich tot elkaar aangetrokken en krijgen een relatie.

De relatie met haar zus Margret is in eerste instantie niet geweldig, maar na haar terugkeer ontwikkelen ze alsnog een goede band.

Het karakter van Kite is mooi uitgewerkt, van een bang kind met een angststoornis ontwikkelt zij zich tot een krachtige, empathische jonge vrouw, die problemen niet uit de weg gaat, maar dapper onder ogen ziet en gezonde relaties aangaat met de mensen om haar heen.

Schrijfstijl:

Jolanda Ivonne Clément is een meester in vertellen zonder de dingen rechtstreeks te benoemen. Ze werkt dit fantastisch uit in het gedeelte waarin we de wereld bekijken door de ogen van kleine Kite. Ook in het tweede deel van het boek komen thema’s als schuld, vergeving, moed en traumaverwerking aan de orde, zonder dat deze uitgebreid benoemd worden. Kite gaat echt onder je huid zitten en je wilt niets liever dan dit getraumatiseerde kind in je armen nemen en troosten. Heel knap gedaan!

Wat ik ervan vond:

Ik vond dit boek in mijn favoriete boekhandel en toen ik het oppakte wist ik dat ik het moest lezen. Vanaf de allereerste pagina werd ik het verhaal in gezogen en ik wilde eigenlijk alleen maar doorlezen. Gelukkig had ik een weekje vrij, dus kon ik het in twee dagen uitlezen. Dit boek krijgt van mij een dikke tien!

Daar waar de rivierkreeften zingen

| rienleest

(Where the Crawdads Sing)

Auteur: Delia Owens

Paperback, 384 pagina’s

Isbn: 97890 44361650

Verschijningsdatum: 12 januari 2021

Uitgeverij: The House of Books

Korte samenvatting:

Een roman over een nieuwsgierig en avontuurlijk meisje, dat helemaal alleen opgroeit in de moerassen van North-Carolina. Aan haar lot overgelaten, vindt ze manieren om te overleven. Ze ontwikkelt zich tot een zelfstandig, onafhankelijk persoon, die moeite heeft om mensen te vertrouwen. Er komen twee jongens in haar leven. Tate en Chase. Kunnen zij haar geven wat ze nodig heeft: geluk, het gevoel ergens bij te horen, zich geliefd en geaccepteerd te weten? Hoewel ze niet naar school gaat, leert ze van de dieren- en plantenwereld om zich heen, op een manier die alle schoolboeken overtreft. Deze kennis past ze echter ook toe in de weinige menselijke relaties die ze krijgt, met niet altijd even goede gevolgen…

Historische context:

Het verhaal speelt zich af in de moerassen van North-Carolina. In deze regio woonden veel voormalige slaven, criminelen en andere outcasts. De inwoners van het stadje Barkley Cove moeten Kya niet. Ze beschouwen haar als uitschot en er doen allerlei wilde verhalen de ronde over ‘het moerasmeisje’.

Verhaalopbouw:

Het verhaal springt heen en weer in de tijd, tussen het moment dat Kya in de steek gelaten wordt en hoe zij opgroeit, en het moment dat Chase dood gevonden wordt. Is hij vermoord, of was het een ongeluk?

Titel:

Een rivierkreeft is schaaldier dat in zoet water leeft. Ze maken een klikkend geluid, waarmee ze hun territorium verdedigen en een soortgenoot lokken om mee te paren. De titel verwijst naar een plaats ‘ver in de bossen, waar de wilde dieren leven’, zoals Tate aan Kya uitlegt. Met andere woorden, ver weg van alle mensen, waar de natuur nog ongerept is, en waar dieren zich gedragen als dieren, ongetemd, niet aangepast aan de samenleving. Dat is hoe Kya is: puur en ongerept.

Symbolen

Zeemeeuwen zijn enige levende wezens waarmee Kya contact heeft op het strand vlakbij haar hut. Zij zijn er altijd, wat er ook gebeurt. Wie haar ook in de steek laat, de meeuwen blijven en stellen haar nooit teleur. Toch kunnen ook zij haar behoefte aan menselijk contact niet vervullen.

Vuurvliegjes
Voor Kya zijn vuurvliegjes het voorbeeld van vrouwelijke kracht en dominantie. Kort nadat Tate haar verlaten heeft ziet Kya hoe een vrouwelijke vuurvlieg een mannetje lokt met een ander lichtpatroon dan het mannetje waarmee zij paart, waarna ze het nietsvermoedende mannetje opeet. Daaruit concludeert Kya dat de vrouwtjes in de natuur de macht hebben, omdat mannetjes zo graag willen paren dat ze de gevaren om zich heen vergeten.

Met de schelpketting, die Kya aan Chase geeft, geeft ze een deel van zichzelf weg, in de hoop dat ze ooit deel kan uitmaken van zijn familie- en vriendenkring en zo verbondenheid kan ervaren.

Om haar vertrouwen te winnen laat Tate telkens bijzondere vogelveren voor Kya achter op een boomstronk. Het geeft iets weer van de teerheid van hun relatie.

Wat ik ervan vond:

Ik vond het een mooi boek om te lezen. Delia Owens weet je mee te trekken naar het moeras, de zee en het strand, alsof je er zelf deel van uitmaakt. De karakters zijn mooi uitgewerkt en het boek heeft een verrassend einde. Een verhaal over moed en wanhoop, veerkracht, eenzaamheid en nabijheid, verlies en vooroordeel, vriendschap en liefde. Alle ingrediënten voor een goed verhaal zijn in dit boek aanwezig!

De verdwenen meisjes van Willowbrook

| rienleest

Auteur: Ellen Marie Wiseman

(The Lost Girls of Willowbrook)

Paperback, 320 pagina’s

Isbn: 97890 239 61437

Verschijningsdatum: 6 december 2022

Uitgeverij Mozaïek, Utrecht

Korte inhoud:
Rosemary en Sage Winters zijn een eeneiige tweeling. Sage woont, nadat haar moeder om het leven is gekomen bij een auto ongeluk, bij haar stiefvader Alan. Haar zusje Rosemary is een paar jaar eerder overleden aan een longontsteking. Omdat haar eigen vader is weggegaan, gaat Sage ervan uit dat hij niets meer met haar te maken wil hebben. Op een dag doet Sage echter een schokkende ontdekking: Rosemary is helemaal niet dood! Ze blijkt te zijn opgenomen in Willowbrook, een psychiatrische inrichting, en is daar als vermist opgegeven. Sage besluit onmiddellijk om mee te helpen in de zoektocht naar haar zusje en stapt op de bus naar Willowbrook. Daar aangekomen wacht haar een nare ontvangst: ze wordt aangezien voor Rosemary en meteen opgesloten op Afdeling Zes, zonder dat er ook maar iemand naar haar luistert.

Afdeling Zes blijkt een grote nachtmerrie te zijn: honderden vrouwen en meisjes leven daar in erbarmelijke omstandigheden en worden misbruikt en mishandeld. Sage is radeloos: wat is er gebeurd met Rosemary? Is er iemand in Willowbrook die ze kan vertrouwen? En is seriemoordenaar ‘Cropsey’, waarover allerlei verhalen de ronde doen, maar een verzinsel, of bestaat hij echt?

Ze verkeert in de veronderstelling dat het misverstand snel is opgelost, maar komt bedrogen uit. Er is niemand die haar gelooft en niemand die ziet dat zij haar zusje niet is. Uiteindelijk weet ze het vertrouwen te winnen van Eddie, één van de conciërges die bijna iedere dag komt schoonmaken op de afdeling, en na veel gedoe weet ze eindelijk te ontsnappen. Tijdens haar ontsnapping doet ze echter een gruwelijke ontdekking, waarna ze weer wordt opgepakt en opgesloten in een isoleercel. Na nog een aantal dagen in de inrichting te hebben doorgebracht keert haar lot en kan ze eindelijk naar huis.

Weer thuis doet ze opnieuw een afgrijselijke ontdekking, die alles aan het wankelen brengt. Inmiddels druppelt langzaam naar buiten hoe het er in Willowbrook aan toe gaat, en tenslotte, als alles aan het licht is gekomen, komt er een keer in het lot van de duizenden patiënten die in het enorme complex zijn opgesloten.

Willowbrook
Het is bijna niet te voor te stellen dat Willowbrook echt heeft bestaan: gedurende de periode van 1947 tot 1987 leefden er meer dan 5000 psychiatrische patiënten in mensonterende omstandigheden, verdeeld over 40 gebouwen op het enorme terrein. Ze werden mishandeld, misbruikt en er werden allerlei medische experimenten op hen uitgevoerd. De beschrijvingen doen denken aan de verhalen over de concentratiekampen in WOII.

Wat ik ervan vond:
Ik vond het geen fijn boek om te lezen. Hoewel Willowbrook echt heeft bestaan en de levensomstandigheden er gruwelijk waren, had het van mij een tandje minder gemogen. Ook zonder de herhalende beschrijvingen over naakte, incontinente patiënten, poep op de muren, bruine plasjes op de vloer, de ondraaglijke stank, en andere smerigheid op de afdeling had de auteur haar punt kunnen maken. Het boek is absoluut niet geschikt voor tere zieltjes. Persoonlijk kan ik veel hebben, maar af en toe werd het zelfs mij te gortig! Daarnaast vond ik Sage erg naïef: telkens weer gaat ze ervan uit dat haar probleem snel opgelost wordt en dat ze iemand kan overtuigen van het feit dat ze niet haar zusje is. Op den duur vond ik dat niet meer geloofwaardig. Ook dr. Baldwin, haar ‘behandelaar’, vond ik ongeloofwaardig; Sage werd, heel cliché, wel heel makkelijk platgespoten en opgesloten elke keer. Om sommige plotwendingen te faciliteren, zijn de omstandigheden af en toe wel erg toevallig en dichtgetimmerd; er wordt op deze manier weinig aan de fantasie van de lezer overgelaten. De echte vader van Sage is nauwelijks in beeld, maar komt aan het eind van het verhaal ineens opdagen, eind goed al goed.

Titel:
Doet in eerste instantie denken aan een heleboel verdwenen meisjes. In het verhaal gaat het echter alleen om Rosemary. In plaats van ‘verdwenen’ had misschien beter voor ‘verloren’ gekozen kunnen worden: de meisjes en vrouwen van Willowbrook waren inderdaad totaal verloren. Verloren in hun krankzinnigheid, verloren voor de wereld, er was niemand die zich iets van hun lot aantrok en degenen die er iets van durfden te vinden werd de mond gesnoerd.

Conclusie:
Ik wist niet van het bestaan van Willowbrook af en vond het behoorlijk schokkend om erover te lezen. Het is echter de vraag of deze thrillerachtige vorm, die bovendien slecht is uitgewerkt, het echte verhaal van Willowbrook recht doet: de inhoud is ondergeschikt aan de vorm en de hoofdpersonen komen niet echt tot hun recht. Dat is jammer. De echte, voormalige bewoners van Willowbrook verdienen beter!

In Polen lag een sjtetl

| rienleest

Oorspronkelijke titel: The Lost Shtetl

Auteur: Max Gross

Uitgever: Signatuur, vertaling Anna Livestro

ISBN: 9789056726928

Aantal pagina’s: 496

Verschijningsdatum: 13-07-2021

Korte samenvatting:

Een stadje in Polen, dat honderden jaren verborgen is gebleven voor de buitenwereld, wordt opeens ontdekt. De media en de toeristensector duiken er bovenop. De gevolgen voor het stadje en haar inwoners zijn desastreus.

Humor

Het verhaal, dat wordt verteld door de ogen van een inwoner van het stadje, wiens identiteit we niet te weten komen, begint lichtvoetig, komisch haast, maar wordt steeds zwaarder en dramatischer. Met typisch joodse humor vertelt onze verteller het verhaal:

Het zou zeker niet de eerste keer zijn, al kon niemand zich herinneren wanneer het voor het laatst was gebeurd in Kreskol.

Pesje Rosenthal, het mooiste meisje van Kreskol (met het gezicht van een engel en het figuur van een nimf), trouwt, bij gebrek aan beter, met Jisjmoël Lindauer, zoon van de kleermaker van het stadje. Maar het echtpaar krijgt al snel enorme ruzie:

Ik heb me afgevraagd of ik de letterlijke woorden van Jisjmoël wel aan het papier moest toevertrouwen, maar uiteindelijk heb ik besloten dat waarachtigheid belangrijker is dan het beschermen van de tere ziel. Dus lezers die gevoelig zijn voor dit soort zaken moeten misschien maar een paar bladzijden overslaan. (Gevolgd door een ruzie tussen Pesje & Jisjmoël met echt lelijke woorden).

Uiteindelijk vraagt Pesje een scheiding aan. Maar de rabbijnen van het stadje (Katznelson en Sokolow) dragen haar op om eerst te proberen zich met haar man te verzoenen. De pogingen lopen helaas op niets uit:

‘Ik kom je dit brengen,’ zei Pesje en hield hem de honingtaart voor.

‘Zit er gif in?’

Verdwenen

Na de scheiding is Pesje op een dag spoorloos verdwenen. Iedereen speculeert wat er gebeurd kan zijn, want Kreskol is omgeven door dichte bossen en je daar alleen in wagen staat praktisch gelijk aan zelfmoord. De andere optie is dat Jisjmoël Pesje uit wraak heeft vermoord. Hij wordt ter verantwoording geroepen, maar bij gebrek aan bewijs kan hij niet opgesloten worden. De volgende dag is ook Jisjmoël verdwenen.

Jankl Lewinkopf, een bakkersknecht (die toevallig wees was en die niemand zou missen) wordt eropuit gestuurd om Jisjmoël te gaan zoeken. Maar ook Jankl keert nooit meer terug. Na een periode van rouw en verwarring wordt het gewone leven weer hervat.

De Messias komt per helikopter

Dan gebeurt er iets vreemds: er verschijnt een helikopter boven het stadje:

Er verscheen een ijzeren zegewagen aan de hemel die zijn stalen vleugels wiekte met het geluid van duizend maaiende seizen. Het kwam in een enorme windvlaag die een stofwolk deed opwaaien (…)

‘Masjiach! Masjiach! riep een jongetje. (…)

Nee, de jongen was niet ineens gek geworden. Hij zag geen spoken of demonen. De Messias kwam Kreskol invliegen! (…)

Er stapte nog iemand uit, zonder baard en gekleed als een goj. Natuurlijk hadden we al eerder gojim gezien, maar het was wel verwonderlijk dat de Messias met een niet-Jood op reis was.

 

Tot ieders grote verbazing stapt Jankl vervolgens uit de helikopter: 

‘Jankl?’ vroeg rabbijn Sokolow uiteindelijk voorzichtig.

‘Hallo rabbijn,’ zei de jongen, om zich daarna weer om te draaien naar de Messias. (…)

‘Wat is hier aan de hand? Is dit de Messias?’

‘Nee’, zei Jankl. ‘Deze man is niet de Messias. Het eind der tijden is allang geweest. Wij hebben het gemist. De Messias is vele jaren geleden al gekomen. Zijn naam was Ben Goerion.’

Jankl

Het blijkt dat Jankl in de bewoonde wereld is terecht gekomen, waar hij volledig de kluts kwijtraakte, omdat er niemand Jiddisch sprak (er woonden praktisch geen joden meer). Jankl wordt bestempeld als krankzinnig, omdat niemand de eenvoudige waarheid, die hij keer op keer herhaalt (dat hij uit Krezkol komt) kan geloven. Jankl kan daarentegen niet geloven wat hem over de Holocaust wordt verteld en hij beschouwt op zijn beurt de artsen en psychiaters als van lotje getikt. Nu Jankl weer terug is in Krezkol, denken de mensen daar op hun beurt dat hij zijn verstand verloren heeft.

Als allerlei journalisten en cameramannen de stad belegeren, verdwijnt Jankl stilletjes met twee van hen naar Warschau, in ruil voor zijn verhaal. Hij raakt bevriend met een van hen, Karol, die hem wegwijs maakt in het moderne leven en hem aan een baan helpt, een achtergrond en een nieuwe naam voor hen verzint: Yankee. In een bordeel maakt Jankl kennis met Terese, die een oude bekende blijkt te zijn…

Hoe het verhaal verder gaat en wat er met Pesje en Jisjmoël gebeurd is, mag je zelf lezen in dit bijzondere boek!

Wat ik ervan vond:

Het verhaal is met veel humor geschreven, maar gaat moeilijke onderwerpen niet uit de weg. De schrijver maakt pijnlijk duidelijk dat Jodenhaat van alle tijden is en dat van de geschiedenis niets is geleerd. Jankl maakt een mooie karakterontwikkeling door: hij verandert van een passieve, meegaande jongen in een man die weet wat hij wil. Tegelijkertijd behoudt hij zijn open en naïeve houding, wat hem kwetsbaar maakt in de harde wereld waarin hij terecht komt.

Het einde van het verhaal vond ik nogal cliché, daar had ik meer van verwacht, maar al met al vond ik het een zeer boeiend en onderhoudend verhaal.

De rand van de wereld

| rienleest

Auteur: Andrew J. Graff

Uitgeverij: Mozaïek

ISBN: 9789023959830

352 pagina’s

Genre: Coming of age, avontuur

Korte samenvatting:

Fisher (Fish) Brandon verliest op jonge leeftijd zijn vader. Zijn moeder Miranda stuurt hem elke zomer naar de boerderij van zijn grootvader Teddy, in de hoop dat de jongen op die manier zijn verdriet een beetje kan vergeten. Hij raakt bevriend met Dale Breadwin (Bread), die in het nabijgelegen stadje woont. De vader van Bread is een alcoholist, die bovendien zijn zoon mishandelt. Op een dag kan Fish het niet meer aanzien hoe zijn beste vriend mishandeld wordt. Hij neemt het recht in eigen hand en schiet de vader van Bread neer. Samen vluchten ze vervolgens de wildernis in. Daar bouwen ze een vlot, waarmee ze de rivier afzakken, onbewust van het feit dat ze op een dodelijke waterval afkoersen. Teddy besluit om samen met de plaatselijke sherrif de jongens te gaan zoeken en zij trekken te paard de wildernis in. Ook Miranda gaat op zoek naar haar zoon, vergezeld door Tiffany (Tiffy), die een oogje heeft op sheriff Call en op zijn hond zou passen, die er vandoor is gegaan om zijn baasje te zoeken. Zij zakken met een kano de rivier af, in de hoop de jongens in te halen voordat zij de gevaarlijke waterval bereiken. Al deze hoofdpersonen trekken de wildernis in met hun eigen angsten en problemen. Maar zij zien deze onder ogen en komen er sterker uit.

Sterke proloog

De proloog opent met een briefje dat de jongens op de koelkast van de opa van Fish hebben geplakt. Het lijkt een boodschap van twee onschuldige tienjarige jongens, die samen zijn weggelopen, maar de laatste regel ervan is nogal schokkend en houdt meteen de aandacht vast. Wat volgt is een spannend, ontroerend en af en toe hilarisch relaas van hun tocht door de wildernis in de noordelijke wouden van Wisconsin, ook wel ‘het land van de Bever’ genoemd, en de achtervolging door Teddy en Call, Miranda en Tiffy.

Raft of Stars

In eerste instantie ervaren de jongens het als een groot avontuur, waarbij ze handig gebruik maken van de vaardigheden die ze hebben opgedaan van de opa van Fish, een oude oorlogsveteraan. Ze bouwen een vlot en noemen dat de Hoop van het Stroperseiland (Raft of Stars, zoals de originele titel van het boek, had ik persoonlijk een mooiere en ook meer passende naam gevonden, jammer dat daar in de vertaling niet voor gekozen is). Met dat vlot willen ze de rivier afvaren, naar de legerbasis waar de vader van Fish werkte. Fish heeft zijn vriend echter nooit verteld dat zijn vader niet meer leeft en worstelt er vervolgens mee of en hoe hij dat aan Bread moet opbiechten. Onderweg krijgen ze onder andere te maken met hongerige coyotes, beren en een storm. Al deze dingen bij elkaar zorgen voor een mooie karakterontwikkeling van de twee jongens.

Ondertussen…

Ondertussen trekken sheriff Call en Teddy te paard de wildernis in. Call worstelt met zijn verleden als sheriff in Texas en vraagt zich af of hij eigenlijk wel geschikt is om sheriff te zijn. Ook botert het in eerste instantie absoluut niet tussen hem en Teddy. Toch moeten ze zich samen een weg banen door de soms letterlijk ondoordringbare wildernis. Ook zij maken hierdoor een groeiproces door. Call is vooral op zoek naar bevestiging en Teddy is voor hem als een vader.

Miranda en Tiffany zouden eigenlijk op de boerderij van Teddy blijven als achterwacht, maar als moeder kan Miranda niet stil gaan zitten afwachten, ze moet en zal haar zoon vinden. Samen met Tiffy, een eenzame jonge vrouw, die worstelt met zichzelf, haar verleden en haar gevoelens voor Call, trotseert ze de wilde rivier in een kano. Voor Tiffy, al jong in de steek gelaten door haar moeder, is zij als een moeder en door haar leert Tiffy wat onvoorwaardelijke liefde is. Beide vrouwen maken tijdens hun tocht over de rivier eveneens een groeiproces door.

De wildernis als persoon

Zoals de wilde rivier trekt en slingert, zo word je ook door dit verhaal meegenomen. Graff weet uitstekend woorden te geven aan de wildernis en af en toe voel je je net zo hulpeloos en verloren als de hoofdpersonen, terwijl ze moeten strijden tegen het natuurgeweld. Hun gevecht met het bos is een gevecht met het leven. Heel knap vind ik ook de manier waarop hij, tijdens de storm waarin de jongens terecht komen, de natuur tot een persoon maakt:

Fish had nog nooit zo’n storm meegemaakt. Toorn bestond echt (…) Daar, op de oever – hij zou er een steen in hebben kunnen gooien – stond het hart van de storm, kolkend en brullend, de motor zelf. Bliksem flitste wit en zwart. De donderwolk had een arm. Hij was zwart en bungelde omlaag.  (…) gedurende twee of drie bliksemflitsen zag Fish hoe de arm een cederbosje stevig vastpakte. Zo gemakkelijk als een hand die onkruid uittrekt, draaide de trechterwolk ze in de knoop en rukte ze los.

(p.271/273)

Wat ik ervan vond:

Het verhaal greep me bij de kladden en sleurde me mee de wildernis in van gebroken relaties, over een kolkende rivier vol emoties en de ravage die een storm aan gevoelens kan aanrichten, naar het zachte kabbelen van het water dat je kalmeert, en waar je onder een enorme sterrenhemel beseft hoe nietig wij als mensen zijn.

Het boek doet me denken aan de avonturen van Tom Sawyer en Huckleberry Finn en ‘Lord of the Flies’. Ook dit zijn verhalen over volwassen worden in de wildernis.

De namen van de jongens, Fish en Bread, geven mij een associatie met het bijbelverhaal van de broden en de vissen. Heeft de auteur deze namen bewust met deze intentie gekozen? Er gebeuren in ieder geval genoeg wonderen in dit verhaal!

Het enige wat me stoorde was dat de jongens wel erg volwassen denken, reageren en doen voor hun leeftijd. Maarja, iets met literaire vrijheid enzo. Het geeft het verhaal in elk geval een mooie, diepe lading.

Met dank aan uitgeverij Mozaïek voor het recensie-exemplaar dat ik mocht ontvangen.

Go Tell the Bees That I Am Gone/Vertel het de bijen.

| rienleest

Auteur: Diana Gabaldon

Uitgever: ‎Delacorte Press

Gepubliceerd: 23-11-2021

Taal: Engels

Hardcover: 928 pagina’s

ISBN: ‎9781101885680

Na zeven(!) jaar wachten verscheen dan eindelijk deel 9 in de populaire boekenserie Outlander van Diana Gabaldon. Ik ben groot fan van haar, dus ik sprong een gat in de lucht toen ik eindelijk het e-book kon downloaden, want ik kon niet wachten op de vertaling!

Het vorige boek (Written in My Own Hearts Blood) eindigde toen dochter Brianna, samen met haar man Roger en hun kinderen Jemmy en Mandy na een lange (tijd)reis eindelijk arriveerden bij Fraser’s Ridge, de plek in North Carolina waar Jamie en Claire wonen. Na een aantal jaren in de tegenwoordige tijd in Lallybroch (het huis van de familie Fraser in Schotland) gewoond te hebben, waren ze gedwongen om terug te keren naar de 18e eeuw: een aantal slechteriken wilden hen uit de weg ruimen vanwege de zgn ‘Fraser Prophecy’, die voorspelde dat een nieuwe heerser over Schotland zou voortkomen uit de Frasers van Lovat, Jamies familie dus. Volgens de berekeningen zou dat Brianna moeten zijn. Maar pas als zij sterft zal de echte erfgenaam opstaan, die de Schotse troon en daarmee de Schotse onafhankelijkheid terug zal winnen. Ook waren zij op jacht naar het goud dat werd gebruikt om de Jacobitische opstand in 1745 te financieren. Jemmy is de enige die weet waar zijn grootvader Jamie dit verborgen heeft.

Tot zover de voorgeschiedenis. We zijn dan inmiddels aangeland in 1779. Een dikke 900(!) pagina’s lang volgen we de belevenissen van de Frasers en hun uitgebreide familie, en van William Ransom (ninth Earl of Ellesmere). In het vorige boek ontdekte hij dat niet Lord John Grey zijn vader is, maar Jamie Fraser. Een ontdekking waar hij op zijn zachtst gezegd niet blij mee was. Hij worstelt met zijn titel als Earl en vindt een nieuwe liefde, nadat in het vorige boek het meisje waar hij verliefd op was stierf. Ook gaat hij op zoek naar zijn verdwenen neef Ben, zoon van zijn oom Harold Grey, een hoge officier in het Britse leger.

Het leven op Fraser’s Ridge

Het leven op de Ridge kabbelt ondertussen vredig voort, zo nu en dan onderbroken door een schokkende gebeurtenis. Er worden een groot aantal nieuwe karakters ge(her)ïntroduceerd, die m.i. weinig aan het verhaal toevoegen en het alleen maar gecompliceerder en verwarrender maken. Roger en Brianna maken een reis, waarbij Brianna en William hun kennismaking hernieuwen. Ian en zijn vrouw Rachel, baby Oggy en Jenny (Jamies zus, Ian’s moeder) maken een reis en keren terug met de zoon van Ian, uit zijn eerdere huwelijk met een Mohawk-meisje. Brianna krijgt nog een baby, hoewel zij en Roger eerder in het verhaal zich zorgen maken over een nieuwe zwangerschap, gezien de gevaarlijke tijd waarin ze nu leven en Brianna bovendien last heeft van boezemfibrilleren. Dit wordt verder niet uitgediept en het lijkt tegenstrijdig; iedereen is blij en na een voorspoedige bevalling wordt de kleine David geboren. Het is echter nog maar de vraag of dit jongetje ook door de tijd kan reizen…

Er ontstaat onrust op de Ridge als een aantal van Jamies pachters, die Loyalist (voor de Engelsen) zijn, zich tegen hem keren, terwijl Jamie een Rebel (voor de Amerikanen) is. En een oude bekende bezoekt de Ridge, maar komt met kwade bedoelingen!

Ondertussen zijn de Frasers zich bewust van de naderende revolutie, die volgens de geschiedenis nu snel zal beginnen. Brianna gaf Jamie een boek dat haar vader Frank Randall in zijn tijd schreef over de Amerikaanse Revolutie en Jamie is ervan overtuigd dat Frank in dit boek persoonlijk tot hem spreekt en dat hij zal sterven tijdens de slag om King’s Mountain. Kan Claire de toekomst nog veranderen??

Geen echt plot

Meer dan genoeg gebeurtenissen om je helemaal in te verliezen, maar het zijn een heleboel kleine sub-plots, die bovendien niet allemaal even goed zijn uitgewerkt, waardoor er best wat losse eindjes zijn. Hoewel Diana Gabaldon ongelooflijk beeldend en humoristisch kan vertellen, miste ik een echte plot in dit verhaal. En hoe zit het met die Fraser-Prophecy? De jacht op het goud? We lezen er helemaal niets over! Brianna’s ideeën over tijdreizen zijn heel interessant, maar worden niet echt verder uitgewerkt. Het hele aspect van tijdreizen ontbreekt min of meer en dat vind ik best wel jammer. Juist het mysterieuze daarvan trekt mij aan en geeft karakter aan de boeken in deze serie. Brianna doet nog wel een ontdekking over een bepaald personage, die ook een tijdreiziger blijkt te zijn, maar ook dat wordt in dit boek niet verder uitgewerkt. We zullen in een volgend verhaal vast nog meer van hem horen, want hij speelt een vuil spelletje!

Negen levens

Een waarzegster vertelde Jamie ooit dat hij 9 keer zou sterven voor hij echt zal doodgaan en dat klopt wel, want in elk boek gaat hij een keer dood. Ook nu gaat hij dood, maar toch ook weer niet. De gebeurtenis op zich is wel op zo’n manier verteld dat je denkt dat hij nu echt dood is en, net als in het echte leven, is dat best heftig en je vraagt je af hoe het nu verder moet, zonder je grote held.

Titel

Talking to your bees is een oude Keltische gewoonte (die ook in andere delen van Europa bekend is). Bijen zijn heel sociaal: je vertelt het altijd aan de bijen als er iemand geboren wordt of doodgaat, weggaat of terugkeert, want als je ze niet op de hoogte houdt, dan vliegt de hele zwerm weg. In het verhaal is het een komen en gaan van mensen, sommigen sterven, anderen worden geboren en Jamie en Claire vertellen dit volgens de gewoonte altijd aan hun bijen.

Conclusie

Al met al is dit weer een zeer onderhoudend verhaal, wat ik met heel veel plezier heb gelezen. Alle lof voor Diana’s onovertroffen schrijfkunsten! Maar toch was ik teleurgesteld toen ik het uit had; ik had er meer van verwacht en had gehoopt dat de gebeurtenissen uit boek 8 in dit verhaal verder uitgewerkt zouden worden.

Het verhaal eindigt met een enorme cliffhanger; die had ik niet zien aankomen, want als je een e-book leest, heb je niet meteen in de gaten dat je op de laatste bladzijde bent. Nu is het wachten op de Nederlandse vertaling en als het zover is ga ik die zeker ook nog lezen!

Volgens Diana Gabaldon Herself volgt er nog een boek 10 en een prequel. Ik hoop dat we daar niet zo lang op moeten wachten als op dit boek!

De engelen van elisabeth

| rienleest

De engelen van Elisabeth

Auteur: Els Florijn

Uitgeverij Mozaïek

ISBN: 9789023960225

Genre: historische roman, 252 pagina’s.

Samenvatting

De 23-jarige Elisabeth groeit op in een arme buurt in Dordrecht. Ze heeft nog een broer, Jacob, maar die is ‘achterlijk’. Hij zwerft hele dagen door de natuur. Haar vader is een tiran  en Elisabeth is doodsbang voor hem.
Van haar moeder leert ze kantklossen en met hun werk verdienen ze wat extra geld. Na de dood van haar moeder trouwt ze met Julius en al snel is ze moeder van twee zoontjes. Daarna komen er nog twee meisjes, die kort na de geboorte overlijden. Terwijl de gevoelige Elisabeth daarover rouwt, wordt zij gearresteerd wegens verdenking van moord op haar twee dochtertjes.
Bij gebrek aan bewijs wordt ze opgenomen in het krankzinnigengesticht.
De leefomstandigheden zijn er erbarmelijk, de vrouwen die er wonen worden mishandeld en er wordt niet naar hen geluisterd. Het enige wat Elisabeth op de been houdt is het verlangen naar haar jongste zoontje Jan. Ze bedenkt een plan om te ontsnappen, zodat ze hem nog een keer kan zien.

Stijl

Het verhaal is geschreven in een fijnzinnige, haast poëtische stijl, wat prachtige zinnen en omschrijvingen oplevert:

Hij droeg een wit overhemd en onder het lopen trok hij zijn donkere overjas aan, en staande in de deuropening knoopte hij die tot bovenaan toe dicht en zette de kraag hoog op. Het was alsof hij zichzelf langzaam uitdoofde.

De hoofdstukken wisselen heden en verleden met elkaar af. Ieder hoofdstuk begint met de laatste zin van het betreffende hoofdstuk. Dat maakt je nieuwsgierig naar de inhoud ervan. Doordat het vanuit het perspectief van Elisabeth is geschreven, kom je diep bij haar verdriet en haar onmacht.

Thema:

Depressie, angst, verlies, rouw. Wat doet dit met een mens en maakt dat de daaruit voortvloeiende daden begrijpelijk? Ben je gek of doe je gek?

Hooggevoelig of depressief?

Elisabeth is anders: ze voorvoelt dingen, ziet engelen, kijkt naar de wereld met een andere blik. In onze tijd zouden we haar hooggevoelig noemen.
Dat maakt haar bijzonder kwetsbaar, zeker in de tijd waarin ze leeft (rond 1900). Vrouwen werden al snel voor ‘hysterisch’ of krankzinnig aangezien, ook als ze depressief of in de rouw waren. En dat is precies wat Elisabeth overkomt. Er is veelvuldig sprake van duisternis en een zwart binnen in haar, waardoor er iets uit haar verdwijnt; het lijkt erop dat ze depressief is.

Wie zijn de engelen van Elisabeth?

Soms ziet Elisabeth een bepaalde verschijning, die zij als een engel beschouwt. Op het moment dat ze hem ziet is alles goed, maar als hij weggaat, neemt hij iets uit haar mee:

Ik wilde wegkijken, maar dat kon ik niet; en terwijl hij naar mij keek, voelde ik binnen in mij iets breken. Tot diep in mijn hoofd kon ik horen hoe iets binnen in mij het begaf met een geluid als van scheurende stof, en achter het breken was een donker gat.

‘Toen hij wegging, nam hij iets mee.’ Ik legde mijn handen op mijn buik. ‘Hier. Hier. Hij heeft het nog, dat weet ik zeker.’

Je kunt je afvragen of deze verschijning niet eerder iets kwaadaardigs is, gezien het donkere gat wat Elisabeth sindsdien in zich heeft. Een mooie vraag om over na te denken!

Daar tegenover staan alle andere ‘engelen’ die het leven van Elisabeth lichter maken: haar zoontje Jan, haar broer Jacob, buurvrouw Kee, die voor haar zorgt na het overlijden van haar eerste meisje, een verwante ziel in het gesticht, een lieve zuster tussen alle kwaadaardige, dr. Loman, die haar serieus neemt, enz.

Achtergrond

Het tragische aan dit verhaal is dat het is gebaseerd op de werkelijkheid.
Els Florijn deed onderzoek naar het leven in een van de eerste psychiatrische inrichtingen voor vrouwen in Nederland rond 1900. Het is schokkend om te lezen hoe men indertijd met geesteszieke mensen omging.
De omstandigheden waren mensonterend, de verpleegkundigen waren nauwelijks opgeleid voor hun taak en konden weinig begrip opbrengen voor de kwetsbare vrouwen die aan hun zorgen waren toevertrouwd. Eenmaal opgenomen in het gesticht werden de vrouwen als volkomen onmondig behandeld en de kans dat je er ooit nog uit kwam was zeer klein.

Conclusie

Een aangrijpend, gevoelvol geschreven verhaal over een jonge vrouw, die worstelt met het leven, in een periode in onze geschiedenis waarin vrouwen met psychische problemen niet serieus werden genomen.

Lees ook het boek Runa!

De verborgen apotheek

| rienleest

Auteur: Sarah Penner

Uitgever: HarperCollins (2021)

Oorspronkelijke titel: The Last Apothecary

Isbn: 9789402707137

318 pagina’s

Korte samenvatting:

Als Caroline Parcewell een paar dagen in Londen verblijft om haar mislukte relatie te verwerken, vindt ze aan de oever van de Theems een oud apothekersflesje. Na onderzoek ontdekt ze dat dit flesje afkomstig is van een oude apotheek, die zich zo’n 200 jaar geleden op een verborgen plek in hartje Londen bevond. Deze apotheek werd gerund door Nella Clavinger, en werd vooral bezocht door vrouwen, die vergif kochten om hun gewelddadige of overspelige man te doden. Op een dag komt de twaalfjarige Eliza Fanning bij haar om voor haar mevrouw een middel op te halen om de overspelige heer des huizes te vergiftigen. Er ontwikkelt zich een bijzondere vriendschap tussen Nella en Eliza, die uiteindelijk verstrekkende gevolgen heeft. Tijdens het onderzoek blijken de gebeurtenissen in het verleden ook verstrekkende gevolgen te hebben voor het leven van Caroline.

Dit is een verhaal over de moed en de kracht van vrouwen in alle tijden. Vrouwen die het heft van hun leven in eigen handen nemen en hun lot niet laten bepalen door de omstandigheden waarin ze gevangen lijken te zitten:

Nella verloor ooit haar ongeboren kind door het verraad van de man waarvan ze dacht dat hij van haar hield. Dit verdriet tekent haar leven en drijft haar ertoe om niet alleen voor zichzelf wraak te zoeken voor wat haar is aangedaan, maar ook andere vrouwen in soortgelijke omstandigheden te helpen. Ze is van jongs af aan betrokken geweest bij de apotheek van haar moeder en weet alles van kruiden en hun (dodelijke) werking. Na haar dood richt ze een verborgen apotheek in, waarin ze zich vooral richt op het maken van dodelijke gifmengsels, die geen zichtbare sporen achterlaten, zodat het net lijkt of de mannen een natuurlijke dood sterven.

Eliza is nog maar 12 jaar, maar ook zij heeft al te maken met machtsmisbruik door de heer des huizes, die zijn handen niet thuis kan houden. Ze is niet bang om hem een dodelijke hoeveelheid gif toe te dienen en is gefascineerd door het werk van Nella. Maar Nella is niet blij met haar belangstelling, ze wil niet dat het kind in haar voetsporen treedt, omdat zij haar kennis gebruikt op een manier waarvoor die eigenlijk niet bedoeld is. Door een domme fout van Eliza komen beiden op een gegeven moment in gevaar, maar uiteindelijk is het Eliza die in haar plaats haar leven riskeert. Nella realiseert zich dat ‘helen door wraak’ niet de juiste manier is om je verdriet te verwerken en besluit haar apotheek op te geven.

Caroline krijgt in het heden te maken met overspel van haar man. Ze stort zich op het onderzoek naar de herkomst van het flesje en gaandeweg realiseert ze zich dat zij beiden schuld hebben aan het mislukken van hun huwelijk. De keuze van James om haar achterna te reizen naar Londen en de manier waarop hij probeert haar terug te winnen, zorgen ervoor dat haar ogen geopend worden voor zijn ware karakter en drijfveren. Aangemoedigd door de keuzes van Nella en Eliza kiest ze er uiteindelijk voor om haar eigen droom waar te maken, die ze had laten vallen na haar huwelijk met James.

Wat ik ervan vond:

Het duurde even voordat er wat vaart in het verhaal kwam, waardoor het me enige moeite kostte om door te lezen. Maar eenmaal op gang ontvouwt zich een aandoenlijk verhaal over de levens van drie vrouwen, die een keuze moeten maken en zich realiseren dat niet wraak de juiste weg is, maar dat de kracht om verder te leven na een nare gebeurtenis in henzelf te vinden is. Af en toe vond ik sommige gebeurtenissen wel erg toevallig en wat vergezocht, maar dat neemt niet weg dat dit een pakkend verhaal is over de kracht en de moed die vrouwen in zich hebben als het erop aankomt.

De stilte van de witte stad

| rienleest

Auteur: Eva García Sáenz de Urtiri
Isbn: 9789400511224
Verschijningsdatum: 09-07-2019
Uitgever: A.W. Bruna Uitgevers.

Een stad in Spaans Baskenland; een reeks bizarre moorden; een profiler en een tweeling. Dit zijn de ingrediënten voor dit razend spannende verhaal.

Twintig jaar geleden arresteerde de ene tweelingbroer de andere voor een reeks moorden die plaatsvond in de stad Vitoria. Zijn broer ging achter slot en grendel.
Maar dan vindt er een moord plaats die verdacht veel gelijkenis vertoont met die van twintig jaar geleden. En als er kort daarna hetzelfde gebeurt weet inspecteur en profiler Unai López de Ayala het zeker: dit is gedaan door dezelfde moordenaar als toen. Er is echter één probleem: die zit nog in de gevangenis en heeft geen contact met de buitenwereld… Vanaf dat moment word je meegesleurd in deze intelligente thriller en wil je niet meer stoppen met lezen.

De auteur vertelt dit verhaal vanuit het perspectief van inspecteur Ayala, die net iets meer weet dan wij als lezer, omdat hij achteraf over de gebeurtenissen vertelt, waardoor het verhaal af en toe ondraaglijk spannend wordt. Parallel aan zijn verslag van de gebeurtenissen ontwikkelt zich nog een tweede verhaallijn, waardoor langzaam duidelijk wordt hoe de vork in de steel zit. Hoewel… iedere keer als je, net als Unai, denkt dat je op het goede spoor zit, word je toch weer op het verkeerde been gezet en blijf je verbijsterd maar weer verder lezen.

Het enige minpuntje vond ik het ‘en-ze-leefden-nog-lang-en-gelukkig’ happy end.
Het doet afbreuk aan het verder zo knap gecomponeerde verhaal en is eigenlijk een beetje een anti-climax. Maar ondanks dat is dit een absolute aanrader; ik ga snel verder in het tweede deel van deze trilogie: ‘De riten van het water’.